ស្វែងយល់ពីច្បាប់កម្មសិទ្ធិបរទេសរបស់ប្រទេសកម្ពុជា

ស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាគោលដៅដ៏រស់រវើកមួយ ដែលពោរពេញទៅដោយភាពទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិ។ កំណើនប្រជាជន និងការរីកចម្រើនរបស់សេដ្ឋកិច្ច ព្រមកេរ្តិ៍ដំណែលវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប បានធ្វើអោយប្រទេសកម្ពុជាក្លាយទៅជាតំបន់ដ៏ល្អសម្រាប់ការវិនិយោគ។ 

បទប្បញ្ញត្តិដែលត្រូវបានតាំងឡើងបានដាក់កម្រិតជាក់លាក់ ជាពិសេសលើកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់របស់ជនបរទេស ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពរវាងការលើកកម្ពស់​ការវិនិយោគ និងផលប្រយោជន៍របស់ជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ជនបរទេសនៅតែមានជម្រើសក្នុងការវិនិយោគ ដែលពួកគេអាចធ្វើការជួលរយៈពេលវែង និង វិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់ចំណែកឯកជនឬប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិរួម ឬប្លង់ស្ត្រាតា។ តាមរយៈការស្វែងយល់បន្ថែមពី ទស្សនវិស័យវិនិយោគ ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងក្របខណ្ឌជាក់លាក់សម្រាប់់ឧស្សាហកម្មរបស់​ប្រទេសកម្ពុជា អត្ថបទនេះផ្ដល់ជូនជាចំណេះដឹងបន្ថែមទោដល់វិនិយោគិនក្នុងការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ។

ការណែនាំពីវិស័យវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

ក្នុងរយៈពេល​ ១០​​ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ អ្នកវិនិយោគបរទេសបាន ឃើញទៅដល់វិស៍យវិនិយោគរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ កាន់តែមានភាពទាក់ទាញខ្លាំងឡើងៗ។ កត្តាជម្រុញរួមមានកំណើននៃកម្លាំងពលកម្ម ដែលបានធ្វើអោយប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានពន្លឿនក្នុងការពង្រីកសេដ្ឋកិច្ច និងនគរូបនីយកម្មផងដែរ។ ការរីកដុះដាលនៃវិស័យអចលនទ្រព្យនៅក្នុងទីក្រុងធំៗ រួមមានទីក្រុងភ្នំពេញ សៀមរាប និងក្រុងព្រះសីហនុ ត្រូវបានកើនឡើង ពិសេសទៅលើតម្រូវការលំនៅដ្ឋាន អាគារពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្ម។

តាមរយៈការអនុវត្តបទប្បញ្ញត្តិដែលមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់វិនិយោគិន ដូចជាការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZs) និងការសម្រួលនីតិវិធីចុះបញ្ជីអាជីវកម្ម រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ធកិច្ចចនេះ។ លើសពីនេះ តាមរយៈការផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានទីផ្សារអនុគ្រោះ សមាជិកភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ ជាពិសេសសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន (AEC) បានញុាំងអោយសេដ្ធកិច្ចកាន់តែមានភាពរីកចម្រើន។ ទោះបីជាមានគុណសម្បត្តិទាំងនេះក៏ដោយ អ្នកវិនិយោគបរទេសត្រូវតែស្វែងយល់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ននូវកម្មសិទ្ធិរបស់បរទេសនៅក្នុងច្បាប់ និងលក្ខខណ្ឌតម្រូវរបស់កម្ពុជា ដែលអាចមានភាពស្មុគស្មាញក៏ថាបាន។

ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់កម្មសិទ្ធិរបស់វិនិយោគិនបរទេស

ក្របខណ្ឌច្បាប់គ្រប់គ្រងកម្មសិទ្ធិបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានប្រភពចេញពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ច្បាប់វិនិយោគ និងច្បាប់ភូមិបាល។ ការយល់ដឹងអំពីច្បាប់ទាំងនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អ្នកវិនិយោគបរទេស ដែលមានគោលបំណងចាប់ផ្ដើមវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា 

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​មាន​តួនាទី​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​ទិដ្ឋភាព​អចលនទ្រព្យ​របស់​ប្រទេស។ មាត្រា ៥៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានកំណត់ថា ដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានចាត់ទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ដែលមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងសំខាន់ចំពោះកម្មសិទ្ធិរបស់វិនិយោគិនបរទេស។ មាត្រា ៤៤ បានបន្ថែមថា “មានតែរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរទេ ទើបមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី”។  ប្រការនេះហាមប្រាមបុគ្គល និងវិនិយោគិនដែលជាជនជាតិបរទេសមិនឱ្យកាន់កាប់ដីធ្លីដោយផ្ទាល់នៅក្នុងប្រទេស។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកវិនិយោគបរទេសទទួលបានដីតាមរយៈការជួលរយៈពេលវែងចាប់ពី ១៥ ទៅ ៥០ ឆ្នាំ ក៏ដូចជាការគ្រប់គ្រងទៅលើអគារ និងសំណង់ តាមរយៈក្រុមហ៊ុនដែលរួមបញ្ចូលក្នុងស្រុក ដែលជនជាតិខ្មែរកាន់កាប់យ៉ាងហោចណាស់ ៥១ ភាគរយ។  រចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវច្បាប់ទាំងនេះ ផ្ដល់ឪកាសអោយអ្នកវិនិយោគបរទេសអាចចូលរួមក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ខណៈពេលដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការរឹតត្បិតនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញស្តីពីកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដោយផ្ទាល់ផងដែរ។

ច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ 

អត្ថប្រយោជន៍ និងការការពារដែលផ្តល់ជូនដល់វិនិយោគិនបរទេសត្រូវបានរៀបរាប់នៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ ដែលត្រូវបានអនុម័តជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ និងត្រូវបានកែសម្រួលនៅឆ្នាំ ២០២១។ តាមរយៈការផ្តល់នូវការការពារពីសំណាក់ប្រមុខរដ្ឋ ការធានាប្រឆាំងនឹងការធ្វើជាតូបនីយកម្ម និងលទ្ធភាពផ្ទេរប្រាក់វិនិយោគ និងប្រាក់ចំណូលទៅក្រៅប្រទេស បានជំរុញទៅដល់វិស័យវិនិយោគរបស់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

ស្ថាប័នសំខាន់ដែលទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យ និងជំរុញការវិនិយោគបរទេសនៅកម្ពុជា គឺក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) ដែលជាកន្លែងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិនិយោគកម្ពុជា (CIB)។ សម្រាប់វិនិយោគិន ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ផ្តល់ជាសេវាកម្មដែលពន្លឿនទៅដល់ដំណើរការនៃការទទួលបានលិខិតអនុញ្ញាត និងការអនុម័តដែលត្រូវការ។

ច្បាប់​នេះ​ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុង​គោលបំណង​បង្កើត​បរិយាកាស​ផ្លូវច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈ​បើកចំហ ប្រកបទៅដោយតម្លាភាព ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ការវិនិយោគ​ទាំង​ក្នុង​និង​ក្រៅប្រទេស​។ ជាពិសេស ច្បាប់នេះបានផ្តល់នូវបទប្បញ្ញត្តិសំខាន់ៗ ទាក់ទងនឹងការវិនិយោគអចលនទ្រព្យផងដែរ ដោយវាអនុញ្ញាតឱ្យវិនិយោគិនបរទេសទទួលបានការជួលរយៈពេលវែង រហូតដល់ 50 ឆ្នាំ ជាមួយនឹងលទ្ធភាពនៃការពន្យារ ដើម្បីទទួលបានដី និងអចលនទ្រព្យ។

ច្បាប់ភូមិបាល

ច្បាប់ភូមិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជាដែលត្រូវបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តក្នុងឆ្នាំ ២០០១ ហើយត្រូវបានកែប្រែជាបន្តបន្ទាប់ គឺជាមូលដ្ឋានច្បាប់នៃឧស្សាហកម្មអចលនទ្រព្យរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ច្បាប់នេះបានកំណត់នីតិវិធីក្នុងការផ្ទេរ និងការចុះបញ្ជីដី ព្រមទាំងកំណត់ទម្រង់ជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងសិទ្ធិអចលនទ្រព្យ រួមទាំងកម្មសិទ្ធិ ការជួល និងសម្បទាន។

មានតែប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនស្របច្បាប់ដែលមានកម្មសិទ្ធិជាជនជាតិខ្មែរយ៉ាងតិច ៥១% ប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យកាន់កាប់អចលនទ្រព្យដោយផ្ទាល់តាមច្បាប់ភូមិបាល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វិនិយោគិនបរទេសអាចទិញអគារ និងរចនាសម្ព័ន្ធតាមរយៈក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក និងទទួលបានការជួលរយៈពេលវែងរហូតដល់ ៥០ ឆ្នាំ។

ច្បាប់ភូមិបាលក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសកាន់កាប់រហូតដល់ ៧០% នៃទ្រព្យឯកជននៅក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ ដូចជា ខុនដូ ចាប់ពីជាន់ទីមួយឡើង ដោយមិនរាប់បញ្ចូលជាន់ផ្ទាល់ដី និងជាន់ក្រោម។ ច្បាប់ភូមិបាល រួមជាមួយនឹងក្រមរដ្ឋប្បវេណីឆ្នាំ ២០០៧ និងច្បាប់ស្តីពីការអនុវត្តក្រមរដ្ឋប្បវេណីឆ្នាំ ២០១១ បានបង្កើតជាក្របខណ្ឌច្បាប់ចម្បងដែល គ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការអចលនទ្រព្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ជាចុងក្រោយ 

ច្បាប់កម្មសិទ្ធិបរទេសនៅកម្ពុជាបានផ្ដល់ទាំងឱកាស និងបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ។ ខណៈពេលដែលការរឹតបន្តឹងលើកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងបទប្បញ្ញត្តិតាមវិស័យជាក់លាក់ត្រូវបានកំណត់ឡើង វាបានបង្កើតនូវលក្ខខណ្ឌក្នុងការវិនិយោគមួយប្រកបទៅដោយភាពអំណោយផល ព្រមទាំងមានសុវត្ថិភាពផងដែរ។ តាមរយៈការយល់ដឹងអំពីក្របខណ្ឌច្បាប់ និងទទួលបានចំណេះដឹងបន្ថែមពីអត្ថបទនេះ វិនិយោគិនបរទេសអាចចូលមកកាន់ទីផ្សារកម្ពុជាដោយជោគជ័យ។

សំណួរគេសួរញឹកញាប់

តើជនបរទេសអាចកាន់កាប់ដីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានទេ?

> មិនបានទេ បុគ្គល ឬវិនិយោគិនបរទេសមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យកាន់កាប់ដីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយផ្ទាល់ទេ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគេអាចកាន់កាប់ដីតាមរយៈការជួលរយៈពេលវែង (១៥-៥០ ឆ្នាំ) ឬដោយការបង្កើតក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ដីដែលមានជនជាតិខ្មែរកាន់កាប់យ៉ាងហោចណាស់ ៥១% ។

តើអចលនទ្រព្យប្រភេទណាខ្លះដែលជនបរទេសអាចកាន់កាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?

> ជនបរទេសអាចកាន់កាប់ខុនដូក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបាន ដោយកម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេសសរុបនៅក្នុងអគារមិនត្រូវលើសពី ៧០% ។ ពួកគេក៏អាចកាន់កាប់អចលនទ្រព្យរយៈពេល ១៥ ទៅ ៥០ ឆ្នាំជាមួយនឹងលទ្ធភាពនៃការបន្តផងដែរ។

តើ​ច្បាប់​ថ្មី​ស្តី​ពី​ការ​វិនិយោគ​មាន​ឥទ្ធិពល​យ៉ាង​ណា​ចំពោះ​អ្នក​វិនិយោគ​បរទេស?

> ច្បាប់ថ្មីស្តីពីការវិនិយោគមានគោលបំណងធ្វើទំនើបកម្មទៅដល់វិស័យវិនិយោគរបស់កម្ពុជា ដោយសម្រួលដល់នីតិវិធីចុះបញ្ជី ពង្រឹងការធានារបស់វិនិយោគិន និងជំរុញការវិនិយោគក្នុងវិស័យយុអចលនទ្រព្យនេះ។ វាផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្តដូចជាការលើកលែងពន្ធលើប្រាក់ចំណូល និងពន្ធគយសម្រាប់គម្រោងវិនិយោគដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់។

តើ​ការ​ពង្រឹង​ច្បាប់​កម្មសិទ្ធិ​បរទេស​នឹង​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​វិញ​ទេ?

> ផ្អែកលើគំរូនៅក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀត ពុំមានការផាកពិន័យឡើងវិញ ឬចាត់ទុកជាមោឃៈនៃការលក់អចលនទ្រព្យដែលបានផ្ទេរទៅជាឈ្មោះជនបរទេសនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ផលវិបាកនាពេលអនាគតចំពោះជនបរទេសដែលកាន់កាប់កម្មសិទ្ធិប្លង់ទន់ក្នុងនាមខ្លួននៅតែមិនមានភាពច្បាស់លាស់។

តើ​ការទិញអចលនទ្រព្យរបស់ជន​បរទេស​មានដំណើរការដូចម្ដេច?

> ជំហានសំខាន់ៗរួមមាន របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យការបំពេញកាតព្វកិច្ច ការប្រឹក្សាជាមួយមេធាវី ការចរចារទិញ ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យា ធ្វើការទូទាត់ ស្នើសុំចុះបញ្ជីអចលនទ្រព្យ បង់ពន្ធ និងថ្លៃសេវា និងការទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់ចំណែកឯកជនឬប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិរួម ឬប្លង់ស្ត្រាតាផងដែរ។